বিশ্বজনীন জনস্বাস্থ্য বিশেষজ্ঞ তথা পদ্মশ্ৰী বঁটা বিজয়ী ডাঃ চন্দ্ৰকান্ত এছ পাণ্ডৱে (Dr. Chandrakant S. Pandav) কয় –
একবিংশ শতিকাত ধঁপাত সেৱনৰ ফলত এক বিলিয়ন লোকৰ মৃত্যু হোৱাৰ সম্ভাৱনা থকা ধঁপাত নিয়ন্ত্ৰণৰ ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰাত বিশ্বজুৰি চৰকাৰসমূহে ব্যৰ্থ হোৱাটোৱেই ইয়াৰ কাৰণ ধূমপায়ীৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পোৱা। যদিও বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাৰ (WHO) ধঁপাত নিয়ন্ত্ৰণৰ কাঠামো চুক্তি (Framework Convention on Tobacco Control), FCTC- এ ধঁপাত নিয়ন্ত্ৰণ নীতি যেনে মূল্য আৰু কৰ বৃদ্ধি, দৃশ্যমান সতৰ্কবাণী, ৰাজহুৱা আৰু কৰ্মক্ষেত্ৰত ধূমপান প্ৰতিৰোধ কৰা আদি ৰূপায়ণ কৰে, ধূমপান হ্ৰাস প্ৰাদুৰ্ভাৱ অতি কম সঠিকভাৱে ক’বলৈ গ’লে প্ৰতি বছৰে মাত্ৰ প্ৰায় ১%।
ধূমপান এৰি দিয়াৰ সংকল্প পলমকৈ নহয় সোনকালে ধোঁৱাত উঠিব পাৰে। কাৰণ ধূমপান এৰিবলৈ সংগ্ৰাম কৰি থকাৰ সময়তে ধূমপায়ীসকলে প্ৰায়ে দ্বৈত প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হোৱাৰ বাবে এক বিশাল মানসিক যুদ্ধত লিপ্ত হ’বলগীয়া হয় । দ্বৈত প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হ’ব: লোভক দমন কৰা আৰু একে সময়তে আঁতৰি যোৱাৰ হেঁপাহ শক্তিশালী কৰা। এই অন্তৰ্নিহিত প্ৰত্যাহ্বান অতিক্ৰম কৰিবলৈ আচৰণৰ সমৰ্থন আৰু লোভক মসৃণ কৰা বিকল্প পদ্ধতিৰ মাজত ভাৰসাম্য ৰক্ষা কৰাটো দীৰ্ঘদিন ধৰি ধূমপায়ীসকলক তেওঁলোকৰ স্বাস্থ্যৰ ওপৰত পাৰ্শ্বক্ৰিয়াৰ ছাঁ এৰি নিদিয়াকৈ ধূমপান এৰিবলৈ সহায় কৰাৰ এক ফলপ্ৰসূ ব্যৱস্থা হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হৈছে স্বাস্থ্য.
ঠাইতে ধূমপান এৰি দিয়াৰ বাবে অসংখ্য হস্তক্ষেপৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি ধূমপান কৰা লোকৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পাইয়েই আছে, কিয়নো ধূমপান এৰি দিয়াৰ এবছৰৰ পিছতো ৮০% ধূমপায়ীয়ে ধূমপান কৰিয়েই থাকে। WHO ৰ শেহতীয়া প্ৰতিবেদনত দেখা গৈছে যে ধঁপাত সেৱনৰ ফলত বিশ্বজুৰি বছৰি আনুমানিক ৮০ লাখ লোকৰ মৃত্যু হয়, যিবোৰ বেছিভাগেই প্ৰতিৰোধযোগ্য। তাতোকৈ বেছি, আজি বিশ্বজুৰি আনুমানিক ১১ বিলিয়ন ধূমপায়ীৰ ভিতৰত ১০ কোটিতকৈ অধিক লোক ভাৰতৰ। আৰু ভাৰতত এতিয়াও ২০২৫ চনত ৮ কোটিতকৈ অধিক ধূমপায়ী হোৱাৰ প্ৰকল্প কৰা হৈছে।
ধূমপায়ীৰ সংখ্যা বৃদ্ধিৰ কাৰণ হৈছে বিশ্বজুৰি প্ৰশাসনসমূহে ধঁপাত নিয়ন্ত্ৰণৰ ব্যৱস্থা ৰূপায়ণ কৰাত ব্যৰ্থ হোৱাৰ বাবে, যাৰ ফলত একবিংশ শতিকাত ধঁপাত সম্পৰ্কীয় এক বিলিয়ন লোকৰ মৃত্যু হোৱাৰ ভৱিষ্যদ্বাণী কৰা হৈছে। যদিও WHO ফ্ৰেমৱৰ্ক কনভেনচন অন ধঁপাত নিয়ন্ত্ৰণ (FCTC)-এ ধঁপাত নিয়ন্ত্ৰণ নীতি যেনে মূল্য আৰু কৰ বৃদ্ধি, চিত্ৰিত সতৰ্কবাণী, আৰু ৰাজহুৱা আৰু কৰ্মক্ষেত্ৰত ধূমপান প্ৰতিৰোধৰ দৰে ৰূপায়ণ কৰে, ধূমপানৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ হ্ৰাস যথেষ্ট কম -প্ৰতি বছৰে ক্ষুদ্ৰ ১%, অনুমানিক.
ধূমপান এৰি দিয়াৰ উপ-অনুকূল ফলাফলৰ আঁৰৰ কাৰণ সম্ভৱতঃ ধঁপাত নিয়ন্ত্ৰণৰ স্বাস্থ্য সম্পৰ্কীয় পদ্ধতিৰ ওপৰত গুৰুত্ব নিদিয়া, যাৰ ফলত ধূমপান বন্ধ আৰু ক্ষতি হ্ৰাসৰ কৌশলসমূহ প্ৰত্যক্ষভাৱে সম্বোধন কৰিব নোৱাৰি, যিয়ে স্বাস্থ্যৰ ফলাফলৰ উন্নতি বৃদ্ধি কৰিব পাৰে।
ৰাষ্ট্ৰীয় স্বাস্থ্য নীতি অনুসৰি ভাৰতে ২০২৫ চনৰ ভিতৰত ধঁপাতৰ ব্যৱহাৰ ৩০% হ্ৰাস কৰাৰ লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰিছে।কিন্তু এই লক্ষ্যত উপনীত হ’বলৈ অন্যান্য ব্যৱস্থাৰ উপৰিও ধঁপাতৰ ক্ষতি হ্ৰাসৰ ব্যাপক ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰাটো আটাইতকৈ আশাব্যঞ্জক যেন লাগে। ধূমপান এৰি দিয়াটো ৰাতিটোৰ ভিতৰতে কৰা ব্যায়াম নহয়, কিয়নো ধূমপান কৰাসকলৰ বাবে ই এক কঠিন কাম। ইয়াৰ উপৰিও দেখা গৈছে যে প্ৰথম অৱস্থাত যিসকলে চাকৰি এৰিব বিচাৰে তেওঁলোকে সহায় অবিহনে তেনে কৰাৰ প্ৰৱণতা থাকে। কিন্তু তেওঁলোকৰ প্ৰাৰম্ভিক প্ৰচেষ্টাই প্ৰায়ে আকাংক্ষিত ফলাফল দিব নোৱাৰে কাৰণ চাকৰি এৰি দিয়া লোকৰ মাত্ৰ ৭%হে সফল হয়, যদিহে প্ৰতিবেদন বিশ্বাস কৰিব লাগে। কিন্তু সমাধান কৰা বাদ দিয়াসকলে তেওঁলোকৰ হেঁপাহ পূৰণ কৰা বিকল্প সম্ভৱপৰ সমাধানলৈ সলনি হয় আৰু একে সময়তে ধূমপানৰ ক্ষতি হ্ৰাস কৰে, যাৰ ফলত শেষত ধূমপান বন্ধ কৰা হয়। যদি আমি বিকল্প সম্ভৱপৰ সমাধানলৈ যোৱাৰ কথা কওঁ, তেন্তে যোৱা দশকত বিকল্প নিকোটিন সামগ্ৰীৰ বিকাশ ঘটিছে আৰু বৰ্তমান প্ৰায় ১০ কোটি লোকে ব্যৱহাৰ কৰিছে। ধঁপাত বন্ধ কৰাৰ আন সম্ভাৱ্য বিকল্পসমূহ হ’ল গৰম কৰা ধঁপাতজাতীয় সামগ্ৰী (HTPs) বা গৰম নহয়-বাৰ্ন কৰা (HnB) সামগ্ৰী, যিবোৰে বহু দেশত জ্বলনীয় ধঁপাতজাতীয় সামগ্ৰীৰ ঠাই লৈছে আৰু ইয়াৰ ফলত ধূমপানৰ হাৰ যথেষ্ট হ্ৰাস পাইছে। কেৱল জাপানতে ২০১৫ চনৰ পৰা, এইচ টি পি প্ৰৱৰ্তনৰ পূৰ্বে, চিগাৰেটৰ বিক্ৰী অভূতপূৰ্ব ৪২.৪% হ্ৰাস পাইছে।
সমগ্ৰ বিশ্বৰ পৰা ক্ষতি হ্ৰাসৰ কণ্ঠই ঠাই পাইছে। আৰু শেহতীয়াকৈ কোক্ৰেইন ৰিভিউ (ছেপ্টেম্বৰ ২০২১)ত এই সিদ্ধান্ত লোৱা হৈছে যে নিকোটিন তৰল পদাৰ্থৰে ভেপিং কৰাটো ৫৩% অধিক ফলপ্ৰসূ নিকোটিনৰ সলনি। নিকোটিন ৰিপ্লেচমেণ্ট থেৰাপী (NRT)ত এনে সামগ্ৰীয়ে কম মাত্ৰাত নিকোটিন যোগান ধৰে। এই সামগ্ৰীসমূহত ধোঁৱাত পোৱা বহু বিষাক্ত পদাৰ্থ নাথাকে। এন আৰ টিৰ আটাইতকৈ জনপ্ৰিয় সামগ্ৰীসমূহ হ’ল নিকোটিন পেচ, গাম, লজেঞ্জ, নাকৰ স্প্ৰে, আৰু ইনহেলেটৰ। কিন্তু ভাৰতত ধূমপায়ীসকলে এই অভ্যাসটোক দমন কৰিবলৈ বা এই অভ্যাসটোক লাথি মাৰিবলৈ আকাংক্ষিত ফলাফল বহন কৰিব পৰা নাই।
ধূমপান ত্যাগ কৰাৰ দিশত একত্ৰিত প্ৰচেষ্টা চলোৱাৰ পিছতো ভাৰতত এতিয়াও বিশ্বৰ ভিতৰতে দ্বিতীয় সৰ্বাধিক ধঁপাত সেৱনকাৰী জনসংখ্যা আছে। ভাৰতীয় নীতি নিৰ্ধাৰকসকলে বৰ্তমানৰ নীতিসমূহ পুনৰ কল্পনা কৰি সুৰক্ষিত বিকল্পৰ সন্ধান কৰাৰ সঠিক সময় এতিয়া। বৰ্তমানৰ নীতিত নিৰাপদ ধঁপাতৰ বিকল্পৰ ওপৰত ফলপ্ৰসূ নিষেধাজ্ঞাই ধঁপাত এৰিবলৈ নিৰাপদ বিকল্প বাছি ল’ব বিচৰা লাখ লাখ প্ৰাপ্তবয়স্ক ধূমপায়ীক নিৰুৎসাহিত কৰিছে। নীতিসমূহক পুনৰুজ্জীৱিত কৰিবলৈ নীতি নিৰ্ধাৰকসকলে গ্ৰাহক, জনস্বাস্থ্য বিশ্লেষক, আৰু গৱেষকৰ সৈতে স্থল পৰ্যায়ত পৰামৰ্শ আৰম্ভ কৰিব পাৰে ।
এটা প্ৰগতিশীল আৰু বিকশিত নিয়ন্ত্ৰণ কাঠামো গঢ়ি তোলা। একেদৰে নিকোটিনৰ আশংকাৰ ভুল তথ্য প্ৰতিহত কৰিবলৈ ৰাজহুৱা শিক্ষা অভিযান চলোৱাটোও সমানেই গুৰুত্বপূৰ্ণ। ধঁপাতৰ বৈধ অন্তৰ্ভুক্তি ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰীয় নীতিৰ ক্ষতি হ্ৰাস (THR)ও হ’ব অন্যতম বিচক্ষণ আৰু ফলপ্ৰসূ পদক্ষেপ যিয়ে জনসংখ্যাৰ এটা বৃহৎ অংশক ধূমপান এৰিবলৈ সহায় কৰিব।
ডাঃ পাণ্ডৱ নতুন দিল্লীৰ এইমছৰ চেণ্টাৰ ফৰ কমিউনিটি মেডিচিনৰ প্ৰাক্তন অধ্যাপক আৰু বিভাগৰ মুৰব্বী আছিল। বৰ্তমান ড০ পাণ্ডৱ প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ সামগ্ৰিক পুষ্টিৰ বাবে সৰ্বাংগীন আঁচনি (POSHAN BIYAN)ৰ অধীনত ভাৰতৰ পুষ্টি প্ৰত্যাহ্বানৰ ৰাষ্ট্ৰীয় পৰিষদৰ সদস্য।
