১৯৪৮ চনত প্ৰতিষ্ঠা হোৱা WHO (World Health Organisation)-এ স্বাস্থ্যৰ প্ৰসাৰ, বিশ্বক সুৰক্ষিত কৰি ৰখা আৰু দুৰ্বল লোকসকলক সেৱা আগবঢ়োৱাৰ বাবে কাম কৰে – যাতে সকলোৱে, সকলো ঠাইতে উচ্চতম পৰ্যায়ৰ স্বাস্থ্য লাভ কৰিব পাৰে।
বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই সাৰ্বজনীন স্বাস্থ্য কভাৰেজ সম্প্ৰসাৰণৰ বাবে বিশ্বব্যাপী প্ৰচেষ্টাৰ নেতৃত্ব দিয়ে।
WHO ৰ মতে,
- স্বাস্থ্যসন্মত খাদ্যই সকলো ধৰণৰ পুষ্টিহীনতাৰ লগতে ডায়েবেটিছ, হৃদৰোগ, ষ্ট্ৰোক আৰু কেন্সাৰকে ধৰি অসংক্ৰামক ৰোগ (NCD)ৰ পৰা ৰক্ষা কৰাত সহায় কৰে।
- অস্বাস্থ্যকৰ খাদ্য আৰু শাৰীৰিক কাৰ্যকলাপৰ অভাৱে স্বাস্থ্যৰ প্ৰতি বিশ্বজুৰি বিপদৰ সৃষ্টি কৰিছে।
- স্বাস্থ্যসন্মত খাদ্যাভ্যাস জীৱনৰ আৰম্ভণিতে আৰম্ভ হয় – স্তনপান কৰাই সুস্থ বৃদ্ধিৰ লালন-পালন কৰে আৰু জ্ঞানশক্তিৰ বিকাশ উন্নত কৰে, আৰু ইয়াৰ দীৰ্ঘম্যাদী স্বাস্থ্য উপকাৰীতা হ’ব পাৰে যেনে অতিৰিক্ত ওজন বা মেদবহুল হোৱা আৰু জীৱনৰ পিছৰ কালত এনচিডি হোৱাৰ সম্ভাৱনা হ্ৰাস কৰা।
- শক্তি গ্ৰহণ (কেলৰি) শক্তি ব্যয়ৰ সৈতে ভাৰসাম্য ৰক্ষা কৰিব লাগে। অস্বাস্থ্যকৰ ওজন বৃদ্ধিৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ মুঠ চৰ্বি মুঠ শক্তি গ্ৰহণৰ ৩০%তকৈ বেছি হ’ব নালাগে সংপৃক্ত চৰ্বি গ্ৰহণ মুঠ শক্তি গ্ৰহণৰ ১০% তকৈ কম হ’ব লাগে, আৰু ট্ৰেন্স-ফেট গ্ৰহণ মুঠ শক্তি গ্ৰহণৰ ১% কম হ’ব লাগে, চৰ্বিৰ ব্যৱহাৰ সংপৃক্ত চৰ্বি আৰু ট্ৰেন্স-চৰ্বিৰ পৰা আঁতৰাই অসংপৃক্ত চৰ্বিলৈ স্থানান্তৰিত হ’ব লাগে (৩) , আৰু ঔদ্যোগিকভাৱে উৎপাদিত ট্ৰেন্স-ফেট নিৰ্মূল কৰাৰ লক্ষ্যৰ দিশত ।
- বিনামূলীয়া চেনিৰ গ্ৰহণ মুঠ শক্তি গ্ৰহণৰ ১০%তকৈ কমলৈ সীমিত কৰাটো (২, ৭) স্বাস্থ্যসন্মত খাদ্যৰ অংশ। অতিৰিক্ত স্বাস্থ্য সুবিধাৰ বাবে মুঠ শক্তি গ্ৰহণৰ ৫% তকৈ কমলৈ আৰু হ্ৰাস কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়া হৈছে (৭)।
নিমখৰ পৰিমাণ প্ৰতিদিনে ৫ গ্ৰামতকৈ কমকৈ ৰাখিলে (প্ৰতিদিনে ২ গ্ৰামতকৈ কম ছডিয়াম গ্ৰহণৰ সমতুল্য) উচ্চ ৰক্তচাপ প্ৰতিৰোধ কৰাত সহায় কৰে, আৰু প্ৰাপ্তবয়স্ক জনসংখ্যাৰ হৃদৰোগ আৰু ষ্ট্ৰোকৰ সম্ভাৱনা হ্ৰাস কৰে ।
WHOৰ সদস্য ৰাষ্ট্ৰসমূহে ২০২৫ চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ জনসংখ্যাৰ নিমখৰ গ্ৰহণ ৩০% হ্ৰাস কৰিবলৈ সন্মত হৈছে; তেওঁলোকে ২০২৫ চনৰ ভিতৰত প্ৰাপ্তবয়স্ক আৰু কিশোৰ-কিশোৰীৰ লগতে শৈশৱৰ অতিৰিক্ত ওজনৰ ক্ষেত্ৰত ডায়েবেটিছ আৰু মেদবহুলতাৰ বৃদ্ধি বন্ধ কৰিবলৈও সন্মত হৈছে ।
অভাৰভিউ
গোটেই জীৱনকালত স্বাস্থ্যসন্মত খাদ্য গ্ৰহণে সকলো ধৰণৰ অপুষ্টিৰ লগতে একাধিক অসংক্ৰামক ৰোগ (এনচিডি) আৰু অৱস্থা প্ৰতিৰোধ কৰাত সহায় কৰে। কিন্তু প্ৰচেছড খাদ্যৰ উৎপাদন বৃদ্ধি, দ্ৰুত নগৰায়ন আৰু পৰিৱৰ্তিত জীৱনশৈলীৰ ফলত খাদ্যাভ্যাসৰ পৰিৱৰ্তন হৈছে। মানুহে এতিয়া অধিক শক্তি, চৰ্বি, মুক্ত চেনি আৰু নিমখ/ছডিয়ামযুক্ত খাদ্য অধিক সেৱন কৰিছে, আৰু বহুতে ফল-মূল, শাক-পাচলি আৰু অন্যান্য খাদ্য আঁহ যেনে গোটা শস্য আদি পৰ্যাপ্ত পৰিমাণে নাখায়।
বৈচিত্ৰময়, সুষম আৰু স্বাস্থ্যসন্মত খাদ্যৰ সঠিক গঠন ব্যক্তিগত বৈশিষ্ট্য (যেনে বয়স, লিংগ, জীৱনশৈলী আৰু শাৰীৰিক কাৰ্যকলাপৰ মাত্ৰা), সাংস্কৃতিক প্ৰসংগ, স্থানীয়ভাৱে উপলব্ধ খাদ্য আৰু খাদ্যৰ ৰীতি-নীতিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি ভিন্ন হ’ব। কিন্তু স্বাস্থ্যসন্মত খাদ্য কিহৰ দ্বাৰা গঠিত হয় তাৰ মূল নীতিবোৰ একেই আছে।
প্ৰাপ্তবয়স্কৰ বাবে:
স্বাস্থ্যসন্মত খাদ্যৰ ভিতৰত তলত উল্লেখ কৰা বিষয়সমূহ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।
- ফল-মূল, শাক-পাচলি, মাহজাতীয় শস্য (যেনে মচুৰ দাইল আৰু বীন), বাদাম আৰু গোটা শস্য (যেনে অপ্ৰক্ৰিয়াকৃত কুঁহিয়াৰ, বাজৰা, ওটছ, ঘেঁহু আৰু ব্ৰাউন ৰাইচ)।
- আলু, মিঠা আলু, কচু আৰু অন্যান্য ষ্টাৰচযুক্ত শিপা বাদ দি প্ৰতিদিনে কমেও ৪০০ গ্ৰাম (অৰ্থাৎ পাঁচ অংশ) ফল-মূল খাব লাগে।
- বিনামূলীয়া চেনিৰ পৰা গ্ৰহণ কৰা মুঠ শক্তিৰ ১০% তকৈ কম, যিটো প্ৰতিদিনে প্ৰায় ২০০০ কেলৰি খোৱা সুস্থ শৰীৰৰ ব্যক্তিৰ বাবে ৫০ গ্ৰাম (বা প্ৰায় ১২ স্তৰৰ চামুচ)ৰ সমতুল্য, কিন্তু আদৰ্শগতভাৱে ৫ তকৈ কম অতিৰিক্ত স্বাস্থ্য সুবিধাৰ বাবে মুঠ শক্তি গ্ৰহণৰ শতাংশ। বিনামূলীয়া চেনি হৈছে প্ৰস্তুতকাৰী, ৰান্ধনী বা গ্ৰাহকে খাদ্য বা পানীয়ত যোগ কৰা সকলো চেনি, লগতে মৌ, চিৰাপ, ফলৰ ৰস আৰু ফলৰ ৰসৰ ঘনীভূত পদাৰ্থত প্ৰাকৃতিকভাৱে উপস্থিত চেনি।
- চৰ্বিৰ পৰা লোৱা মুঠ শক্তিৰ ৩০%তকৈ কম। অসংপৃক্ত চৰ্বি (মাছ, এভোকেডো আৰু বাদামত পোৱা যায়, আৰু সূৰ্য্যমুখী, সৰিয়হ, কেনোলা আৰু জলপানৰ তেলত পোৱা যায়) সংপৃক্ত চৰ্বি (চৰ্বিযুক্ত মাংস, মাখন, কল আৰু নাৰিকল তেল, ক্ৰীম, পনিৰ, ঘি আৰু চৰ্বিত পোৱা যায়) আৰু ট্ৰেন্সতকৈ বেছি পছন্দ কৰা হয় -সকলো ধৰণৰ চৰ্বি, ঔদ্যোগিকভাৱে উৎপাদিত ট্ৰেন্স-ফেট উভয়কে ধৰি (বেকড আৰু ফ্ৰাইড খাদ্যত পোৱা যায়, আৰু পূৰ্বতে পেকেজ কৰা জলপান আৰু খাদ্য, যেনে ফ্ৰ’জেন পিজ্জা, পাই, কুকিজ, বিস্কুট, ৱেফাৰ, আৰু ৰন্ধন তেল আৰু স্প্ৰেডত পোৱা যায়) আৰু… ৰুমিনেণ্ট ট্ৰেন্স-ফেট (ৰুমিনেণ্ট প্ৰাণী যেনে গৰু, ভেড়া, ছাগলী আৰু উটৰ মাংস আৰু দুগ্ধজাত খাদ্যত পোৱা যায়)। সংপৃক্ত চৰ্বিৰ গ্ৰহণ মুঠ শক্তি গ্ৰহণৰ ১০%তকৈ কমলৈ আৰু ট্ৰেন্স-চৰ্বিৰ পৰিমাণ মুঠ শক্তি গ্ৰহণৰ ১%তকৈ কমলৈ হ্ৰাস কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়া হৈছে। বিশেষকৈ ঔদ্যোগিকভাৱে উৎপাদিত ট্ৰেন্স-ফেট স্বাস্থ্যসন্মত খাদ্যৰ অংশ নহয় আৰু ইয়াক এৰাই চলিব লাগে।
- প্ৰতিদিনে ৫ গ্ৰামতকৈ কম নিমখ (প্ৰায় এক চামুচৰ সমতুল্য)। নিমখ আয়ডাইজ কৰিব লাগে।
কেঁচুৱা আৰু সৰু ল’ৰা-ছোৱালীৰ বাবে:
শিশুৰ জীৱনৰ প্ৰথম ২ বছৰত অনুকূল পুষ্টিই সুস্থ বৃদ্ধিৰ পোষকতা কৰে আৰু জ্ঞানমূলক বিকাশৰ উন্নতি সাধন কৰে। ইয়াৰ উপৰিও ই অতি ওজন বা মেদবহুল হৈ জীৱনৰ পিছৰ কালত এন চি ডি হোৱাৰ সম্ভাৱনাও হ্ৰাস কৰে।
কেঁচুৱা আৰু শিশুৰ বাবে স্বাস্থ্যসন্মত খাদ্যৰ পৰামৰ্শ প্ৰাপ্তবয়স্কৰ দৰেই, কিন্তু তলত উল্লেখ কৰা উপাদানসমূহো গুৰুত্বপূৰ্ণ:
- জীৱনৰ প্ৰথম ৬ মাহত কেঁচুৱাক কেৱল স্তনপান কৰাব লাগে।
- কেঁচুৱাক ২ বছৰ বয়স আৰু তাৰ পিছত অবিৰতভাৱে স্তনপান কৰাব লাগে।
- ৬ মাহ বয়সৰ পৰা মাতৃদুগ্ধত বিভিন্ন ধৰণৰ পৰ্যাপ্ত, নিৰাপদ আৰু পুষ্টিকৰ ঘন খাদ্যৰ পৰিপূৰক হিচাপে দিব লাগে। পৰিপূৰক খাদ্যত নিমখ আৰু চেনি মিহলাই দিব নালাগে।
স্বাস্থ্যসন্মত খাদ্যাভ্যাস বজাই ৰখাৰ ব্যৱহাৰিক পৰামৰ্শ
ফল-মূল আৰু শাক-পাচলি
- প্ৰতিদিনে কমেও ৪০০ গ্ৰাম বা পাঁচটা অংশ ফল-মূল খালে এনচিডিৰ সম্ভাৱনা হ্ৰাস পায় (২) আৰু দৈনিক পৰ্যাপ্ত পৰিমাণৰ খাদ্য আঁহ গ্ৰহণ কৰাটো নিশ্চিত কৰাত সহায় কৰে।
ফল-মূল আৰু শাক-পাচলিৰ সেৱন উন্নত কৰিব পাৰি:
- খাদ্যত সদায় শাক-পাচলি অন্তৰ্ভুক্ত কৰা;
- সতেজ ফল-মূল আৰু কেঁচা শাক-পাচলি জলপান হিচাপে খোৱা;
- ঋতু অনুসৰি সতেজ ফল-মূল আৰু শাক-পাচলি খোৱা; আৰু
- বিভিন্ন ধৰণৰ ফল-মূল আৰু শাক-পাচলি খোৱা।
চৰ্বি
মুঠ চৰ্বিৰ পৰিমাণ মুঠ শক্তি গ্ৰহণৰ ৩০%তকৈ কমলৈ হ্ৰাস কৰিলে প্ৰাপ্তবয়স্ক জনসংখ্যাৰ অস্বাস্থ্যকৰ ওজন বৃদ্ধি ৰোধ কৰাত সহায়ক হয়। লগতে, এন চি ডি হোৱাৰ আশংকা কম কৰা হয়:
- সংপৃক্ত চৰ্বি মুঠ শক্তি গ্ৰহণৰ ১০% তকৈ কমলৈ হ্ৰাস কৰা;
- ট্ৰেন্স-ফেটক মুঠ শক্তি গ্ৰহণৰ ১%তকৈ কমলৈ হ্ৰাস কৰা; আৰু
- চেচুৰেটেড ফেট আৰু ট্ৰেন্স-ফেট দুয়োটাকে অসংপৃক্ত চৰ্বিৰে সলনি কৰা – বিশেষকৈ, বহুঅসংপৃক্ত চৰ্বিৰে।
চৰ্বি গ্ৰহণ, বিশেষকৈ সংপৃক্ত চৰ্বি আৰু ঔদ্যোগিকভাৱে উৎপাদিত ট্ৰেন্স-ফেট গ্ৰহণ হ্ৰাস কৰিব পাৰি:
ৰন্ধা সময়ত ভাজিবৰ সলনি ভাপত দিয়া বা উতলা কৰা;
মাখন, চৰ্বি আৰু ঘিউৰ ঠাইত বহুঅসংপৃক্ত চৰ্বিযুক্ত তেল, যেনে সৰিয়হ, কেন’লা (ৰেপচিড), কুঁহিয়াৰ, কুঁহিয়াৰ আৰু সূৰ্য্যমুখী তেল ব্যৱহাৰ কৰা;
কম চৰ্বিযুক্ত দুগ্ধজাত খাদ্য আৰু ক্ষীণ মাংস খোৱা, বা মাংসৰ পৰা দৃশ্যমান চৰ্বি ট্ৰিম কৰা; আৰু
বেকড আৰু ফ্ৰাইড খাদ্যৰ ব্যৱহাৰ সীমিত কৰা, আৰু পূৰ্বতে পেকেজ কৰা জলপান আৰু খাদ্য (যেনে ডোনাট, কেক, পাই, কুকিজ, বিস্কুট আৰু ৱেফাৰ) যিবোৰত ঔদ্যোগিকভাৱে উৎপাদিত ট্ৰেন্স-ফেট থাকে।
নিমখ, ছডিয়াম আৰু পটাছিয়াম:
বেছিভাগ মানুহেই নিমখৰ জৰিয়তে অত্যধিক ছডিয়াম সেৱন কৰে (যিটো প্ৰতিদিনে গড়ে ৯–১২ গ্ৰাম নিমখ খোৱাৰ সৈতে মিল খায়) আৰু পৰ্যাপ্ত পৰিমাণে পটাছিয়াম সেৱন নকৰে (৩.৫ গ্ৰামতকৈ কম)। অধিক ছডিয়াম গ্ৰহণ আৰু অপৰ্যাপ্ত পটাছিয়াম গ্ৰহণে উচ্চ ৰক্তচাপত অৰিহণা যোগায়, যিয়ে পাছলৈ হৃদৰোগ আৰু ষ্ট্ৰোকৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি কৰে।
নিমখৰ পৰিমাণ প্ৰতিদিনে ৫ গ্ৰামতকৈ কম হোৱাৰ পৰামৰ্শ দিয়া মাত্ৰালৈ হ্ৰাস কৰিলে প্ৰতি বছৰে ১৭ লাখ লোকৰ মৃত্যু ৰোধ কৰিব পৰা যাব।
মানুহে নিমখৰ পৰিমাণ কিমান সেৱন কৰে সেই বিষয়ে প্ৰায়ে অজ্ঞাত হৈ থাকে। বহু দেশত বেছিভাগ নিমখ প্ৰচেছড খাদ্যৰ পৰা (যেনে ৰেডি মিল; প্ৰচেছড মাংস যেনে বেকন, হাম আৰু চালামি; পনিৰ; আৰু নিমখীয়া জলপান) বা সঘনাই বৃহৎ পৰিমাণে খোৱা খাদ্যৰ পৰা (যেনে ৰুটি) আহে। খাদ্য ৰন্ধা সময়ত (যেনে বুইলন, ষ্টক কিউব, চয়া চচ আৰু মাছৰ চচ) বা খোৱাৰ সময়ত (যেনে টেবুল নিমখ)ও খাদ্যত নিমখ যোগ কৰা হয়।
নিমখৰ পৰিমাণ কম কৰিব পাৰি:
খাদ্য ৰন্ধা আৰু প্ৰস্তুত কৰাৰ সময়ত নিমখ আৰু উচ্চ ছডিয়ামযুক্ত মছলা (যেনে সৰিয়হৰ চচ, মাছৰ চচ আৰু বুইলন)ৰ পৰিমাণ সীমিত কৰা;
- টেবুলত নিমখ বা উচ্চ ছডিয়ামযুক্ত চচ নথকা;
- নিমখীয়া জলপানৰ খোৱা সীমিত কৰা; আৰু
- কম ছডিয়ামযুক্ত সামগ্ৰী বাছি লোৱা।
কিছুমান খাদ্য প্ৰস্তুতকাৰীয়ে তেওঁলোকৰ সামগ্ৰীত ছডিয়ামৰ পৰিমাণ হ্ৰাস কৰিবলৈ ৰেচিপি পুনৰ প্ৰস্তুত কৰি আছে, আৰু মানুহক উৎসাহিত কৰিব লাগে যে তেওঁলোকে কোনো সামগ্ৰী ক্ৰয় বা গ্ৰহণ কৰাৰ আগতে পুষ্টিৰ লেবেল পৰীক্ষা কৰি চাব লাগে যে সামগ্ৰীত কিমান ছডিয়াম আছে।
পটাছিয়ামে ছডিয়াম বৃদ্ধিৰ ফলত ৰক্তচাপৰ ওপৰত হোৱা নেতিবাচক প্ৰভাৱ কম কৰিব পাৰে। সতেজ ফল-মূল আৰু শাক-পাচলি সেৱন কৰিলে পটাছিয়ামৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি কৰিব পাৰি।
চেনি
প্ৰাপ্তবয়স্ক আৰু শিশু উভয়ৰে ক্ষেত্ৰত বিনামূলীয়া চেনিৰ গ্ৰহণ মুঠ শক্তি গ্ৰহণৰ ১০% তকৈ কমলৈ হ্ৰাস কৰিব লাগে। মুঠ শক্তি গ্ৰহণৰ ৫% তকৈ কমলৈ হ্ৰাস কৰিলে স্বাস্থ্যৰ বাবে অতিৰিক্ত সুবিধা লাভ কৰিব।
মুক্ত চেনি সেৱন কৰিলে দাঁতৰ ক্ষয় (দাঁতৰ ক্ষয়) হোৱাৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি পায়। বিনামূলীয়া চেনিযুক্ত খাদ্য আৰু পানীয়ৰ পৰা অতিৰিক্ত কেলৰিও অস্বাস্থ্যকৰ ওজন বৃদ্ধিত অৰিহণা যোগায়, যাৰ ফলত অতিৰিক্ত ওজন আৰু মেদবহুলতা হ’ব পাৰে। শেহতীয়া প্ৰমাণে এইটোও দেখুৱাইছে যে মুক্ত চেনিয়ে ৰক্তচাপ আৰু ছিৰাম লিপিডক প্ৰভাৱিত কৰে, আৰু ইয়াৰ পৰা অনুমান কৰিব পাৰি যে মুক্ত চেনিৰ গ্ৰহণ হ্ৰাসে হৃদযন্ত্ৰৰ ৰোগৰ বাবে বিপদজনক কাৰকসমূহ হ্ৰাস কৰে।
চেনিৰ গ্ৰহণ হ্ৰাস কৰিব পাৰি:
- চেনিযুক্ত জলপান, মিঠাই আৰু চেনিযুক্ত পানীয় (অৰ্থাৎ বিনামূলীয়া চেনি থকা সকলো ধৰণৰ পানীয় – ইয়াৰ ভিতৰত কাৰ্বনেটেড বা নন-কাৰ্বনেটেড শীতল পানীয়, ফল-মূল বা শাক-পাচলিৰ ৰস আৰু পানীয় আদিৰ ব্যৱহাৰ সীমিত কৰা , তৰল আৰু গুড়ি ঘনীভূত পদাৰ্থ, সোৱাদযুক্ত পানী, শক্তি আৰু ক্ৰীড়া পানীয়, ৰেডি-টু-ড্ৰিংক চাহ, ৰেডি-টু-ড্ৰিংক কফি আৰু সোৱাদযুক্ত গাখীৰৰ পানীয়); আৰু
- চেনিযুক্ত জলপানৰ সলনি সতেজ ফল-মূল আৰু কেঁচা শাক-পাচলি জলপান হিচাপে খোৱা।
স্বাস্থ্যসন্মত খাদ্যৰ প্ৰচাৰ কেনেকৈ কৰিব পাৰি:
সময়ৰ লগে লগে খাদ্যৰ বিকাশ ঘটে, বহুতো সামাজিক আৰু অৰ্থনৈতিক কাৰকৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হয় যিয়ে জটিলভাৱে পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া কৰি ব্যক্তিগত খাদ্যৰ ধৰণ গঢ় দিয়ে। এই কাৰকসমূহৰ ভিতৰত আছে আয়, খাদ্যৰ মূল্য (যিটোৱে স্বাস্থ্যসন্মত খাদ্যৰ উপলব্ধতা আৰু ব্যয়সাধ্যতাত প্ৰভাৱ পেলাব), ব্যক্তিগত পছন্দ আৰু বিশ্বাস, সাংস্কৃতিক পৰম্পৰা, আৰু ভৌগোলিক আৰু পৰিৱেশগত দিশসমূহ (জলবায়ু পৰিৱৰ্তনকে ধৰি)। গতিকে, এক সুস্থ খাদ্য পৰিৱেশৰ প্ৰসাৰৰ বাবে – বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ, সুষম আৰু স্বাস্থ্যসন্মত খাদ্যাভ্যাসক প্ৰসাৰিত কৰা খাদ্য ব্যৱস্থাকে ধৰি – চৰকাৰকে ধৰি একাধিক খণ্ড আৰু অংশীদাৰ, আৰু ৰাজহুৱা আৰু ব্যক্তিগত খণ্ডৰ জড়িততাৰ প্ৰয়োজন।
Reference:
Healthy diet. (2020, April 29). Retrieved October 19, 2022, from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/healthy-diet
