প্ৰণালীবদ্ধ বিনিয়োগ আঁচনি বা SIP (Systematic Investment Plan) ৰ জৰিয়তে মিউচুৱেল ফাণ্ড (Mutual Fund) ত কম বয়সতে বিনিয়োগ (Investment) কৰা লোকসকলে কম্পাউণ্ডিং শক্তিৰ (Power of Compunding) পৰা লাভান্বিত হয় বুলি জনা যায়। বিত্তীয় পৰিকল্পনা (Financial Planning) ৰ সৈতে, এজনে এক উন্নত পুঁজি (Corpus) অৰ্জন কৰিবলৈ আৰু তেওঁলোকৰ জীৱনৰ হ্ৰস্বম্যাদী (Short Term) আৰু দীৰ্ঘম্যাদী (Long Term) বিত্তীয় লক্ষ্য (Financial Goal) প্ৰাপ্ত কৰিবলৈ চতুৰতাৰে সঞ্চয় আৰু বিনিয়োগ কৰিব পাৰে।
মিউচুৱেল ফাণ্ড (Mutual Fund) ত কম বয়সতে SIP ৰ জৰিয়তে বিনিয়োগ কৰা লোকসকলে কম্পাউণ্ডিং শক্তি(Power of Compunding) ৰ পৰা লাভ পাব পাৰে সেইটো আলোচনা কৰাৰ আগতে, আমি বুজি লওঁ SIP কি বা SIP ৰ সংজ্ঞা কি?
SIP বা প্ৰণালীবদ্ধ বিনিয়োগ পৰিকল্পনা হৈছে এক বিনিয়োগৰ আহিলা, যি ব্যক্তিসকলক তেওঁলোকৰ পছন্দৰ Mutual Fund আঁচনিৰ বাবে সময়ে সময়ে সামান্য কিন্তু বিবেচনাশীল পৰিমাণৰ টকা বিনিয়োগ কৰিবলৈ সুবিধা দিয়ে। অৰ্থাৎ, বিনিয়োগৰ সঘনতা (Frequency of the Investment), ই যি তাৰিখত হয়, আৰু বিনিয়োগৰ পৰিমাণ বিনিয়োগকাৰী সকলে পূৰ্বনিৰ্ধাৰণ কৰে। বিনিয়োগকাৰীসকলে SIP ত বিনিয়োগ কৰাটো পছন্দ কৰে কিয়নো ই বিপদাশংকা হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰে আৰু নিয়মীয়া বিনিয়োগৰ অভ্যাসক (Regular Investing Habits) উৎসাহিত কৰাৰ লগতে তেওঁলোকৰ মাজত শৃংখলাবদ্ধ বিত্তীয় পৰিকল্পনা বৃদ্ধি কৰে। SIP-ত বিনিয়োগ কৰি, ব্যক্তিসকলে বৰ্ধিত আৰু হ্ৰাস (Rising and Falling) হোৱা দুয়োটা বজাৰত দক্ষতাৰে কাম কৰিব পাৰে আৰু দুয়োটাৰ লাভালাভ আদায় কৰিব পাৰে।
অৱশ্যে, বিনিয়োগৰ পৃথিৱীত নতুন বিনিয়োগকাৰী সকলৰ প্ৰায়ে কেইবাটাও প্ৰশ্ন মনলৈ আহে। যেনে:
- SIP একাউণ্ট কেনেদৰে খুলিব লাগে ?
- অনলাইনত SIP ত কেনেদৰে বিনিয়োগ কৰিব লাগে ?
- মই SIP ত কিমান বিনিয়োগ কৰা উচিত ?
- কম বয়সতে দীৰ্ঘম্যাদী বিত্তীয় লক্ষ্যৰে SIP ৰ জৰিয়তে বিনিয়োগ কৰা লোকসকলে কিদৰে লাভ পাব পাৰে? ইত্যদি।
এই প্ৰবন্ধটোৱে বিনিয়োগকাৰী সকলৰ মাজত নিৰন্তৰ আহি থকা এই সন্দেহবোৰৰ অবকাশ ঘটাবলৈ চেষ্টা কৰিব।
SIP ত কিমান বিনিয়োগ কৰিব লাগে (প্ৰণালীবদ্ধ বিনিয়োগ পৰিকল্পনা)?
আপুনি SIP ত বিনিয়োগ কৰিব লগা পৰিমাণ নিৰ্ধাৰণ কৰিবলৈ, আপুনি আপোনাৰ বিত্তীয় লক্ষ্য আৰু সেইবোৰ প্ৰাপ্ত কৰাৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় পুঁজি নিৰ্ধাৰণ কৰিব লাগিব। লগতে, আপোনাৰ সামৰ্থ্য (Affordability), বিপদাশংকাৰ ভোক (Risk appetite), আপুনি কিমান দিনলৈকে বিনিয়োগ কৰি থাকিব পাৰিব, আদিৰ দৰে অন্যান্য কাৰকবোৰ বিবেচনা কৰক। আপোনাৰ বন্ধুৰ বাবে এক আদৰ্শ SIP বিনিয়োগৰ পৰিমাণ কি হ’ব পাৰে, আপোনাৰ বাবে একে নহ’বও পাৰে।
SIP লক্ষ্য কেনেদৰে নিৰ্ধাৰণ কৰিব ?
যিকোনো SIP বিনিয়োগৰ লক্ষ্য হৈছে আপোনাৰ পৰ্টফলিঅ’ই আকাংক্ষিত বিপদাশংকা প্ৰাপ্ত কৰে, অৰ্থাৎ আপোনাৰ সহনশীলতা (Tolerance) অনুসৰি, আৰু লগতে বিভিন্ন সম্পদ শ্ৰেণীত বৈচিত্ৰতা (Diversification across various asset classes) আৰম্ভ কৰা। আপোনাৰ বিনিয়োগত সৰ্বাধিক লাভ অৰ্জন কৰিবলৈ বিবিধতা বা Diversification অপৰিহাৰ্য। আপুনি নিশ্চিত কৰিব লাগে, যে আপুনি বিনিয়োগ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লোৱা মিউচুৱেল ফাণ্ডে নিম্নলিখিত চৰ্তবোৰ পূৰণ কৰে:
- মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ মুঠ সম্পত্তি (Asset size) ৰ আকাৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ।
- মিউচুৱেল ফাণ্ডটো এক উপযুক্ত সময়ৰ পৰা বিদ্যমান, ধৰি লওঁক 5 বছৰ। ম্যাদ যিমানে দীঘল হয়, সিমানেই ভাল।
- সদায়ে এটা প্ৰতিষ্ঠিত মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ হাউচ বাছনি কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিব লাগে।
- আপোনাৰ SIP বিনিয়োগবোৰ আপোনাৰ বেঙ্কৰ সৈতে একেলগে হ’ব লাগে।
SIP-য়ে কেনেদৰে কাম কৰে ?
SIP ত বিনিয়োগ কেনেদৰে আৰম্ভ কৰিব লাগে, সেইটো বুজাৰ আগতে, SIP ৰ আভ্যন্তৰীণ কাৰ্যকলাপ বুজি পোৱাটো অত্যাৱশ্যকীয়। SIP বিনিয়োগ পদ্ধতিৰ অধীনত, ব্যক্তিসকলে তেওঁলোকৰ বিত্তীয় প্ৰয়োজনীয়তা অনুসৰি Mutual Fund আঁচনি এটা বাছনি কৰে আৰু নিয়মীয়াকৈ এই আঁচনিবোৰত এক নিৰ্ধাৰিত পৰিমাণৰ ধন বিনিয়োগ কৰে।
আমি ইয়াক এটা উদাহৰণেৰে বুজি পাওঁ আহক:
যদি আপুনি প্ৰতিমাহে 50,000 টকা উপাৰ্জন কৰে আৰু SIP ৰ জৰিয়তে 1,000 টকা বিনিয়োগ কৰে, অৰ্থাৎ আপোনাৰ দৰমহাৰ মাত্ৰ 2%। এই ক্ষেত্ৰত, আপোনাৰ সামগ্ৰিক সঞ্চয় অতি কম বুলি ধৰা হ’ব। দৰাচলতে, আনকি প্ৰতিমাহে 5,000 টকা বিনিয়োগ কৰাটোও আপোনাৰ বাবে সামান্য পৰিমাণ বুলি গণ্য কৰা হ’ব পাৰে। একে সময়তে, আপোনাৰ বন্ধুৱে 25,000 টকা উপাৰ্জন কৰে আৰু SIP ৰ জৰিয়তে প্ৰতিমাহে 2,000 টকা বিনিয়োগ কৰে। তেওঁৰ মাহিলী উপাৰ্জনৰ বাবে এয়া তেওঁৰ বাবে এক আদৰ্শ বিনিয়োগৰ ধনৰ পৰিমাণ হ’ব পাৰে। বিত্তীয় উপদেষ্টাসকলে প্ৰায়ে SIP ৰ জৰিয়তে আপোনাৰ উপাৰ্জনৰ কমেও 10-20% টকা বিনিয়োগ কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে।
ধৰি লওক, 2020 চনত আপোনাৰ বয়স যেতিয়া 25 বছৰ তেতিয়া মাহিলী দৰমহা আছিল প্ৰতিমাহে 50,000 টকা। আপুনি আপোনাৰ দৰমহাৰ পৰা SIP মিউচুৱেল ফাণ্ড বিনিয়োগৰ বাবে 10% হিচাপে মুঠতে 5,000 টকা 35 বছৰ ধৰি জমা কৰি গৈ থাকিব। এই টকা জমা হৈ হৈ এক ডাঙৰ পুঁজি গঠন কৰিব। আপুনি 60 বছৰ বয়সত অৱসৰ লোৱাৰ বয়সলৈকে (বিনিয়োগৰ 35 বছৰ পিছত), আপুনি পুঁজিটোত 5,000 টকাকৈ সৰ্বমুঠ 420 বাৰ বিনিয়োগ কৰিব। 2035 চনত, বিনিয়োগ কৰা মুঠ মূলধন হ’ব 21 লাখ টকা (420 x 5,000 টকা)।
যদি আপুনি কাল্পনিকভাৱে ইয়াৰ ৰিটাৰ্ণ 15% হিচাবে গণনা কৰে, বিনিয়োগৰ টকা 7,43,000,000 (7.43) কোটি টকালৈ বৃদ্ধি হ’ব। যিটো হৈছে আপোনাৰ মূল বিনিয়োগৰ (ROI) ওপৰত এক অসাধাৰণ লাভ।
তলৰ চিত্ৰটো চাওক:
এতিয়া আন এটা উদাহৰণ চাওঁ আহক। বিবেচনা কৰক, দিলীপ কলিতাৰ 20 বছৰীয়া পুত্ৰ দীপেনে 40 বছৰৰ বাবে মাত্ৰ 1,000 টকা বিনিয়োগ কৰা আৰম্ভ কৰে। 60 বছৰ বয়সত (বিনিয়োগৰ 40 বছৰ পিছত), দীপেনে প্ৰতিটো মিউচুৱেল ফাণ্ডত 1,000 টকাৰ 480 টা বিনিয়োগ কৰিব। তেওঁৰ 60 তম বছৰত, বিনিয়োগ কৰা তেওঁৰ মুঠ মূলধন হ’ব মাত্ৰ 4.8 লাখ টকা (480 x 1,000 টকা)।
কিন্তু, যদি আমি পুনৰ কাল্পনিকভাৱে 15% সূত বৃদ্ধিৰ হাৰত এই বিনিয়োগৰ ৰিটাৰ্ণ গণনা কৰোঁ, বিনিয়োগ 3,14,000,00,00 (3.14 কোটি) টকালৈ বৃদ্ধি হ’ব, যি আপোনাৰ মূল বিনিয়োগৰ (ROI) ওপৰত যথেষ্টভাবে অসাধাৰণ লাভ। মাত্র 1,000 টকা প্ৰতিমাহে বিনিয়োগ কৰি 40 বছৰ পিছত 3.14 কোটি টকালৈ মুঠ মূলধন বৃদ্ধি কৰিব পৰাটো অবিশ্বাস্য কিন্তু সত্য হ’ব পাৰে। সূত বৃদ্ধিৰ হাৰ 15% তকৈ অধিক বা কমও হ’ব পাৰে। অধ্যয়নৰ পৰা দেখা গৈছে যে, আজিকালি শীৰ্ষ প্ৰদৰ্শন কৰা SIP য়ে 15 বছৰৰ ভিতৰত 18% ৰ পৰা কেতিয়াবা 15% তকৈও অধিক উল্লেখযোগ্য বৃদ্ধি দেখুৱাইছে যি বজাৰত উপলব্ধ আন যিকোনো বিনিয়োগ বিকল্পতকৈ অধিক।
তলৰ চিত্ৰটো চাওক:
আপুনি দেখি আচৰিত হ’ব যে, যদি দীপেনে কেৱল 20 বছৰৰ বাবে একে পৰিমাণৰ 1,000 টকা বিনিয়োগ কৰে, তেন্তে তেওঁৰ মুঠ 240 টা মূলধন বিনিয়োগৰ অন্তত মাত্ৰ 2.4 লাখ (240 x 1,000 টকা) টকা জমা হ’লহেতেঁন আৰু কেবল মাত্ৰ 15.16 লাখ টকা ঘূৰাই পালেহেঁতেন।
তলৰ চিত্ৰটো চাওক:
একেদৰে, যদি দীপেনে কেৱল বিনিয়োগৰ পৰিমাণ 2000 টকালৈ বৃদ্ধি কৰে, (প্ৰতি মাহে 1,000 টকা অধিক যোগ দি) একে কাল্পনিক গণনাৰ সৈতে 40 বছৰ জমা কৰে তেন্তে 60 বছৰ বয়সত, দীপেনে 2,000 টকাৰ 480 টা বিনিয়োগ মিউচুৱেল ফাণ্ডত কৰিব পাৰিব। তেওঁৰ ষাঠি বছৰ বয়সত, বিনিয়োগ কৰা তেওঁৰ মুঠ মূলধন হ’ব মাত্ৰ 9.6 লাখ টকা (480 x 2,000 টকা), আৰু সৰ্বমুঠ বিনিয়োগ 6,28,000,00,000 (6.28 কোটি) টকালৈ বৃদ্ধি হ’ব, যি হৈছে অধিকতৰ লাভ।
তলৰ চিত্ৰটো চাওক:
SIP ত কেনেদৰে বিনিয়োগ কৰিব লাগে (প্ৰণালীবদ্ধ বিনিয়োগ পৰিকল্পনা) ?
যদি আপুনি SIP ত বিনিয়োগ কেনেদৰে আৰম্ভ কৰিব লাগে ভাবি আছে, এই সৰল পদক্ষেপবোৰ অনুসৰণ কৰক:
1. বিনিয়োগৰ উদ্দেশ্য আৰু আপোনাৰ বিপদাশংকাৰ ক্ষুধা জানক
মিউচুৱেল ফাণ্ডত বিনিয়োগ কৰাৰ আগতে আপুনি প্ৰথমে আপোনাৰ বিপদাশংকা সহনশীলতা বুজি পোৱা উচিত। আপুনি আপোনাৰ বিপদাশংকাৰ ক্ষুধা মূল্যাঙ্কন কৰাৰ পিছত, আপুনি কিয় বিনিয়োগ কৰিব বিচাৰে আৰু আপোনাৰ বিত্তীয় লক্ষ্যনিৰ্ধাৰণ কৰিব বিচাৰে বুজি পোৱাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ। ঋণ আৰু ইকুইটিৰ এক আদৰ্শ পৰ্টফলিঅ’ মিশ্ৰণ প্ৰাপ্ত কৰিবলৈ আপোনাৰ বিনিয়োগৰ উদ্দেশ্য নিৰ্ধাৰণ কৰাটো অত্যাৱশ্যকীয়।
2. উপযুক্ত মিউচুৱেল ফাণ্ড বাছনি কৰক
বিভিন্ন প্ৰকাৰৰ মিউচুৱেল ফাণ্ড আঁচনি উপলব্ধ আছে, আপোনাৰ মিউচুৱেল ফাণ্ডৰ বাছনি আপোনাৰ বিত্তীয় লক্ষ্য, বিপদাশংকাৰ ক্ষুধা, আৰু বিনিয়োগৰ দিগন্তৰ সৈতে সংযোজিত হ’ব লাগে। পুঁজিটো বাছনি কৰোঁতে, আপুনি ইয়াৰ অতীতৰ প্ৰদৰ্শনও বিবেচনা কৰা উচিত। আপুনি বিনিয়োগ কৰিব বিচৰা মিউচুৱেল ফাণ্ড কোম্পানীটো চিনাক্ত কৰাৰ পিছত, এই পদক্ষেপবোৰ অনুসৰণ কৰক:
ক) অনলাইন প্ৰক্ৰিয়া
- নতুন বিনিয়োগকাৰী এজনে নতুন একাউণ্ট সৃষ্টি কৰিলে বা বিদ্যমান একাউণ্ট ৰ প্ৰমাণপত্ৰৰ সৈতে লগইন সৃষ্টি কৰিব।
- কেৱাইচি বা KYC (আপোনাৰ গ্ৰাহকক জনা), Know Your Client, বিৱৰণবোৰ যথাযথভাৱে পূৰণ কৰক।
- অনলাইন পৰিশোধ কৰক।
খ) অফলাইন/ভৌতিক প্ৰক্ৰিয়া (যদি আপুনি কাগজৰ প্ৰপত্ৰ দাখিল কৰিব বিচাৰে)
- আৱেদন প্ৰপত্ৰ আৰু KYC (আপোনাৰ গ্ৰাহকক জনা) প্ৰপত্ৰখন যথাযথভাৱে পূৰণ কৰক (বৰ্তমানে বন্ধ কৰি দিয়া হৈছে)।
- যদি আপুনি অফলাইন মোড বাছনি কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছে, বাতিল কৰা চেক এখন এডিএফৰ (স্বয়ং ডেবিট প্ৰপত্ৰ) সৈতে পূৰণ কৰক। অৱশ্যে, যদি আপুনি অনলাইন পদ্ধতি বাছনি কৰে, এ,ডি,এফ (অটো ডেবিট প্ৰপত্ৰ) বা Auto Debit Form পূৰণ কৰক আৰু বেঙ্কক প্ৰদান কৰিবলগা নিকটতম শাখাত দাখিল কৰক।
- প্ৰয়োজনীয় পৰিচয় প্ৰমাণ যেনে ঠিকনা প্ৰমাণ, ইউটিলিটি বিল আদি প্ৰদান কৰা।
3. আপোনাৰ SIP বিনিয়োগৰ তাৰিখ বাছনি কৰক
আপুনি আপোনাৰ সুবিধা অনুসৰি তাৰিখ এটা বাছনি কৰিব পাৰে। আপুনি এমাহত কেইবাটাও SIP বিনিয়োগৰ বাবে একাধিক তাৰিখ বাছনি কৰিব পাৰে।
4. SIP ত কিমান দিন বিনিয়োগ কৰিব লাগে
আপোনাৰ বিত্তীয় উদ্দেশ্য বোৰ পূৰণ কৰাৰ বাবে SIP ত বিনিয়োগ কৰাটো এটা আটাইতকৈ উপযুক্ত উপায়। আপুনি আপোনাৰ মিউচুৱেল ফাণ্ড বিনিয়োগৰ লাভ অনুমান কৰিবলৈ এছআইপি কেলকুলেট (SIP Calculator) ৰ ব্যৱহাৰ কৰাৰ কথাও বিবেচনা কৰিব পাৰে।
আপোনাৰ SIP ৰিটাৰ্ণ গণনা কৰক
SIP Calculator ৰ জৰিয়তে কৰা মিউচুৱেল ফাণ্ড বিনিয়োগৰ সম্ভাৱ্য লাভ বিশ্লেষণ কৰা যায়। সহজ ভাষাত ক’বলৈ গ’লে, SIP কেলকুলেটৰে বিত্তীয় স্বাধীনতাৰ পথ তৈয়াৰ কৰে। এনে সঁজুলিবোৰে বিনিয়োগকাৰী সকলক তেওঁলোকৰ বিত্তীয় উদ্দেশ্য পূৰণ কৰিবলৈ আদৰ্শভাৱে বিনিয়োগ কৰিব লগা পৰিমাণ নিৰ্ধাৰণ কৰাত সহায় কৰে। ই ৰিটাৰ্ণৰ ওপৰত আনুমানিক মূল্য দিয়াৰ উপৰিও ম্যাদত উৎপন্ন হোৱা মুঠ পুঁজিৰ ওপৰত এক সঠিক পৰিমাণ প্ৰদান কৰে।
SIP কেলকুলেটৰ ব্যৱহাৰ কৰাটো যথেষ্ট সহজ। আপুনি বিনিয়োগ কৰিব বিচৰা SIP পৰিমাণটো ইনপুট কৰিব লাগিব। এইটো 500 টকাৰ কমও হ’ব পাৰে। ইয়াৰ পিছত, আপোনাৰ বিনিয়োগৰ ম্যাদ যেনে 5, 10, 12 বছৰ, ইত্যাদি প্ৰবিষ্ট কৰক। যদিও SIP ৰ কোনো লক-ইন ম্যাদ নাই, বিত্তীয় বিশেষজ্ঞসকলে প্ৰায়ে বিনিয়োগকাৰী সকলক অনুকূল মূলধন ৰক্ষা প্ৰাপ্ত কৰাত সহায় কৰিবলৈ এক বৰ্ধিত ম্যাদৰ বাবে বিনিয়োগ কৰি থাকিবলৈ পৰামৰ্শ দিয়ে। অৱশেষত, বিনিয়োগৰ ওপৰত লাভৰ প্ৰত্যাশিত হাৰ ইনপুট কৰক।
মনত ৰাখিব, আপুনি আপোনাৰ Mutual Fund ত SIP বিনিয়োগ যিমান সোনকালে আৰম্ভ কৰিব, সম্ভাৱ্য সম্পদ সৃষ্টিৰ সুযোগ সিমানে বেছি হ’ব। গতিকে আজিয়েই SIP ত বিনিয়োগ কৰা আৰম্ভ কৰক। শুভ বিনিয়োগ!
উদাহৰণবোৰ কেৱল দৃষ্টান্তমূলক আৰু বুজাৰ উদ্দেশ্যৰ বাবে।
টোকা
SIP য়ে হ্ৰাস হোৱা বজাৰত লোকচানৰ বিৰুদ্ধে লাভ বা গেৰাণ্টি সুৰক্ষা নিশ্চিত নকৰে আৰু ইয়াক প্ৰতিশ্ৰুতি, গেৰাণ্টি বা যিকোনো নিম্নতম ৰিটাৰ্ণৰ পূৰ্বানুমান হিচাপে গণ্য কৰিব নালাগে। সেয়েহে, আমাৰ অন্তিম পৰামৰ্শটো হ’ব :
দীৰ্ঘম্যাদী মূলধনৰ প্ৰশংসা প্ৰাপ্ত কৰিবলৈ আৰু ধনী হ’বলৈ, যিমান সম্ভৱ সোনকালে এছ.আই.পি.-ৰ জৰিয়তে মিউচুৱেল ফাণ্ডত বিনিয়োগ আৰম্ভ কৰিব লাগিব। ইয়াৰ কাৰণ হৈছে যিসকলে দীৰ্ঘম্যাদী সময়ৰ বাবে এছ.আই.পি.-ৰ জৰিয়তে মিউচুৱেল ফাণ্ডত বিনিয়োগ অব্যাহত ৰাখে, এনে ব্যক্তিসকলে কম্পাউণ্ডিং শক্তিৰ পৰা লাভান্বিত হয় বুলি জনা যায়।
